راهنمای گردشگری راهنمای گردشگری و سفر
پرچم هر کشور نشان از هویت آن سرزمین دارد. در دل پرچم ها رازهایی نهان است که نشاندهنده ارزش ها، مقدسات و اعتقادات کشورهاست. در ادامه درباره پرچم ها، نماد پر رمز و راز کشورهای جهان بیشتر بخوانید.
پیشینه استفاده از پرچم در بین قبائل، چه در جنگ و چه در صلح، به روزگار باستان باز میگردد. آن گونه که از منابع تاریخی بر میآید، تمدن‌های گوناگون،شرق و غرب از آن استفاده می کردند، هر چند به طور دقیق مشخص نیست که نخستین بار استفاده از آن توسط چه کسی و در چه زمانی بوده اما واضح است که پرچم، به دلیل اینکه نماد همبستگی لشکر بوده، یکی از اهداف دشمن برای از بین بردن پرچمدار و به زمین انداختن پرچم برای تضعیف روحیه جنگاوری لشکر مقابل به شمار می‌رفته است. در بسیاری از جنگ‌ها یکی از منصب‌های مهم، «پرچمداری» بوده است، چرا که پرچم نشانی از همبستگی در عمل و اتحاد در شعار بوده؛ به گونه‌ای که هر گاه پرچم از دست پرچمدار میافتاده، نوعی شکست و از هم گسیختگی برای لشکر به‌شمار می‌آمده است.
اقوام، پیروان ادیان و دولت-ملت‌های مختلف، در طول تاریخ برای ایجاد تمایز میان هویت خود با دیگران، از پرچم طراحی‌شده و نمایانگر باورهای خود استفاده کرده‌اند. نخستین پرچم‌های رسمی در کشورهایی مانند چین برای مشخص کردن بخش‌های مختلف ارتش به کار می‌رفت. بیشترین تغییر و تحولات پرچم‌ها مربوط به کارکردهای آنها در دریا بوده است. کشتی‌ها پرچم‌ها را برای شناسایی از فاصله‌ی دور و بسیاری مقاصد دیگر استفاده می‌بردند. برخی پرچم‌های مشهور مانند پرچم‌های هلند و اسپانیا مشخصاً برای کاربرد دریایی طراحی شده بودند.
با پیدایش دولت-ملت‌ها، پرچم‌ها نقش و اهمیت بسیار پررنگی یافتند و از جایگاه برجسته‌تری در عرصه‌ی سیاست برخوردار شدند. در حال حاضر ۱۹۳ کشور در جهان وجود دارند که همگی دارای نمادی به نام پرچم برای ابراز هویت خود هستند.بسیاری از کشورهای استقلال‌یافته پرچم‌هایی را براساس ایدئولوژی و رویکرد احزاب سیاسی یا گروه‌هایی که استقلال آن کشور را به ارمغان آورده بود، طراحی و استفاده کردند. امروز پرچم هر کشور به عنوان یک نماد بسیار پرمعنی و بیانگر هویت، تاریخ، فرهنگ و فلسفه‌ی هر کشور، در ایجاد همبستگی و اتحاد شهروندان، قومیت‌ها، پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، مناطق جغرافیایی و اجتماع‌های فرهنگی مختلف ذیل ملت‌ها نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
با توجه به اهمیت ویژه پرچم٬ مردم هر کشور پرچم را عزیز و گرامی دانسته و در حال حاضر در بسیاری از کشورها یک روز در سال را به عنوان روز پرچم ملی جشن می گیرند.مردم اکثر کشورها در پرچم افراشته خود، بزرگی٬ سربلندی٬ آزادگی و افتخار و در سرنگونی آن شکست٬ بردگی و ستم بیگانگان را می‌نگرند. مطالعه علمی پرچم ها٬ معنا و مفهوم و سیر دگرگونی آنها “پرچم شناسی” نام دارد؛ این دانش به مطالعه تاریخچه و مفهوم نهفته در رنگ‌ها٬ نشانه‌های موجود در پرچم کشورها پرداخته و درباره مراسم برافراشته شدن و پایین آوردن و بزرگداشت پرچم به مطالعه علمی دست می زند.
پرچم٬ بیرق و درفش در لغت به تکه ای پارچه گفته می‌شود که معمولاً دارای نقش‌های رنگی بر روی آن بوده و برای علامت دادن و تزئین و برای مشخص شدن یک ملت یا یک کشور به کار می‌رفته است. پرچم در اصل لغتی ترکی است که به موی نوعی گاو کوهی گفته می شود و دسته ای از این مو را بر سر یک چوب یا بالای نیزه درفش نصب می کرده اند٬ چنانکه مشهور است چنگیزخان پرچمی داشته که شامل ۹ دسته موی دم اسب بوده است. استفاده از پرچم در میان ملل، ریشه ای تاریخی دارد و تاریخ استفاده و پیدایش آن به حدود ۵ هزار سال قبل باز می گردد.
پرچم به عنوان نماد در مصر قدیم، آشور و نزد یهودیان معمول بوده است. یونانیان ابتدا قطعه ای زره را که بر نیزه ای نصب شده بود به عنوان پرچم به کار می بردند. در نزد رومیان نیز پس از اینکه قسطنطنیه به مسیحیت گروید پرچم به صورت پارچه ای ابریشمین به رنگ ارغوانی که نام حضرت عیسی به حروف یونانی بر آن نقش شده بود٬ رایج شد.
حداقل یکى از رنگ‌هاى آبى، زرد، سیاه، سفید، سبز و قرمز، زعفرانی، نارنجی و … در پرچم کشورهای مختلف وجود دارد.در مورد روانشناسی رنگهای به کار رفته در پرچم کشورهای مختلف می‌توان گفت:
قرمز: نشانه‌ی انقلاب، شجاعت، قدرت، شهامت و مفاهیمی از این دست است. مثلاً برخی کشورهایی که در جنگ‌های جهانی شرکت داشته‌اند، از رنگ قرمز برای گرامیداشت فداکاری‌های سربازانشان در این جنگ‌ها، از رنگ قرمز در پرچمشان استفاده کرده‌اند. همچنین این رنگ به نشانه‌ی شجاعت و فداکاری‌های سربازان یک کشور در جنگ‌های استقلال آن کشور به کار می‌رود. رنگ قرمز در پرچم ارمنستان، این دلالت را دارد. قرمز در پرچم کشور ویتنام، نشانه‌ی وقوع انقلاب در این کشور است. همچنین در پرچم برخی کشورها مانند مغولستان، در آغاز نشانه‌ی کمونیسم بوده است، اما امروز نشانه‌ی پویایی و پیشرفت به شمار می‌رود. قرمز در پرچم فیلیپین، به معنی شجاعت است.
آبی: همچون رنگ سفید بر پاکی و البته بر اعتماد نیز دلالت دارد. در نقاشی‌‌های کلیساها، رنگ آبی نشان‌دهنده‌ی احساسات عمیق، شکوفایی اعتقاد و تواضع در برابر خداوند و در اسلام (آبی فیروزه‌ای) و مسیحیت، یادآور پاکی و ایمان است. رنگ آبی، معنایی الهی و آسمانی دارد و در میان شرقی‌‌ها و غربی‌‌ها نشانه‌ای از تقدس است. به همین دلیل در کاشی‌کاری‌‌های مساجد، حسینیه‌‌ها و مکان‌‌های مقدس از رنگهای آبی استفاده می‌کنند، چون این رنگ کمک می‌کند انسان به ملکوت بیندیشد. در پرچم برخی کشورها، علاوه بر موارد یادشده، آبی بر دریاچه‌های آن کشور یا دریاهای مجاور یک کشور دلالت دارد. مثلاً در پرچم کشور باهاماش، آبی نشانه‌ی دریای کارائیب است. با این حال در پرچم بسیاری از کشورها از جمله اوکراین، آبی بر آبی آسمان دلالت دارد.
زرد: با توجه به پیشینه‌ی فرهنگی (مثلاً در کشورهای بودایی) و نیز جغرافیای کشورهای مختلف، دلالت‌های متنوعی دارد؛ از جمله رنگ زرد طلایی در پرچم کشور باربادوس، نشانه‌ی شن‌های این کشور است. در پرچم کشور اوکراین، بر مزارع گسترده‌ی گندم دلالت دارد. همچنین رنگ زرد از رنگهای پان‌آفریقایی به شمار می‌رود که در پرچم برخی کشورهای دارای جمعیت سیاهپوست در قاره‌ی آمریکا مانند جاماییکا از این رنگ استفاده شده است.
سبز: نشانه‌ی امنیت، امید و جوانى، سرسبزى و آرامش است. سبز، در اسلام، نشانه‌ی ایمان و عقیده در دین، توکل به خدا، بقا و جاودانگی و همچنین نشانه‌ی روز قیامت است. رنگ سبز به طور سنتی، رنگ دین اسلام به شمار می‌رود. در پرچم کشورهایی مانند عربستان، جمهوری آذربایجان، افغانستان، سریلانکا و مالدیو چنین دلالتی دارد.
همچنین در پرچم کشورهایی مانند جاماییکا بر سرسبزی و پوشش جنگلی دارد و در پرچم ازبکستان نیز نشانه‌ی سرسبزی و حاصل‌خیزی است.
سفید: در پرچم اغلب کشورها از جمله ازبکستان و هند نشانه‌ی صلح است، اما از برخی دلالت‌های دیگر نیز برخوردار است. در پرچم کشور فنلاند، حاکی از پوشش گسترده‌ی برف در زمستان دارد یا در پرچم کانادا نشانه‌ی مناطق برفی شمال این کشور است. در پرچم تاجیکستان، نشانه‌ی صنعت مهم این کشور، یعنی پنبه است. سفید در پرچم اندونزی به معنی روح است که در مقابل رنگ قرمز که بر جسم دلالت دارد، قرار داده شده است. سفیدی صلیب در پرچم یونان، به نشانه‌ی پاکی جنگ استقلال یونان گنجانده شده است.
سیاه: معانی و دلالت‌های گوناگونی دارد؛ علاوه بر اینکه بر خاک دلالت دارد، حاکی از رنج، سیاهی و ظلم گذشته نیز است. در پرچم استونی، رنگ سیاه چنین دلالتی دارد. همچنین در پرچم جامائیکا نشانه‌ی رنج‌هایی است که در گذشته بر مردم این کشور رفته است. همچنین سیاه، نماد قدرت است و در پرچم کشورهایی مانند باهاماس، نشانه‌ی قدرت مردم است.
در پرچم ملی کشورها علاوه بر رنگ‌ها از برخی علائم و نشانه ها استفاده می شود؛ در جریان جنگ‌های بزرگ تاریخی سربازانی که در جنگ‌ها حضور داشتند٬ برای شناساندن خود به دیگران، علائم و یا نقش‌هایی را روی سپرهایشان نقاشی می‌کردند، این نقش ها کم‌کم در پرچم ها به کار گرفته شد و در نقش پرچم‌های امروز می توان علائم، خطوط، ملیت‌ها، مثلث‌ها و آرم کشورها را مشاهده کرد.
صلیب که روی پرچم برخی کشورهای مسیحی دیده می شود نشانه به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی (ع) است و در پرچم کشورهایی مانند سوئد٬ دانمارک٬ یونان و… دیده می شود.
داس و چکش بر روی پرچم کشورهای کمونیستی نشانه کشاورزان و صنعتگران است. ستاره پنج پر زرد رنگ که بر روی پرچم کشورهای کمونیستی مشاهده می گردد٬ نشانه حاکمیت خوب کمونیست در آن کشور است٬ مثل پرچم ویتنام و یا چین.
علایم صنعتی یا کشاورزی که نشانه رواج صنعت یا کشاورزی در یک کشور یا علاقه مندی به رواج آن و یا نشانه توجه به دو قشر صنعتگران و یا کشاورزان است، در پرچم کشورهایی چون برمه٬ آنگولا٬ موزامبیک و… دیده می شود.
پرچم سایر کشورها که بر روی پرچم اصلی یک کشور مشاهده می شود، نشانه سابقه تاریخی یا استعماری نفوذ آن کشور بر روی کشور صاحب پرچم است٬ مانند پرچم آفریقای جنوبی٬ استرالیا و نیوزلند.
تصاویر حیوانات یا پرندگان که نشانه تعلق خاطر مردم آن کشور به این حیوانات و پرندگان و یا باور آنان بر این موضوع که آن حیوان یا پرنده نقش عمده ای در تاریخ آن ملت داشته است. مثل نقش عقاب که نماد قدرت٬ شجاعت و آزادی در ایران باستان بوده و یا در امپراطوری آلمان نشانه سلطنت بوده است. آثار باستانی٬ نشانه های قبیله ای و سلطنتی و یا نقشه های جغرافیایی که موقعیت کشور صاحب پرچم را مشخص می کند در روی پرچم کشورها قابل مشاهده است.
با هم به بررسی پرچم رسمی برخی از کشورهای جهان در قاب تصویر می پردازیم:
پرچم جمهوری اسلامی ایران
سبز، سفید و قرمز پرچم سه رنگ ما را تشکیل می دهد. در فرهنگ ایرانی سبز نشان‌دهنده‌ی رشد و شادی، سفید به معنای صلح و قرمز متناظر با شجاعت، آتش و عشق است. عبارت “الله اکبر” ۲۲ بار روی این پرچم تکرار شده (۱۱ بار بر روی قرمز و ۱۱ بار بر روی سبز) که نماد روز ۲۲ بهمن است. نماد وسط پرچم نیز طراحی زیبایی از کلمه‌ی الله به شمایل گل لاله است.
پرچم انگلیس
متشکل از صلیب قرمز سنت جورج (قدیس حامی انگلستان)، صلیب سنت پاتریک (قدیس حامی ایرلند) و صلیب ضربدری سنت اندرو (قدیس حامی اسکاتلند) است. با این که ولز نیز جزئی از انگلستان است، اما در پرچم به آن اشاره‌ای نشده است، چرا که ویلز زمان طراحی پرچم، بخشی از خاک انگلیس بود.
پرچم ایالات متحده آمریکا
این پرچم از زمان طراحی خود در سال ۱۷۷۵ تا به امروز ۲۶ مرتبه تغییر و تحول پیدا کرده تا به شکل فعلی خود رسیده است. پرچم ایالات متحده در ابتدا مشابه پرچم کمپانی هند شرقی بریتانیا بود. این پرچم امروزه ۱۳ باند (خط) سفید و قرمز دارد و پنجاه ستاره. ۱۳ باند نشان ۱۳ مستعمره ای است که برای اولین بار علیه بریتانیا قیام نمودند و منجر به استقلال آمریکا شدند. ۵۰ ستاره سفید در یک زمینه آبی نیز نشان ۵۰ ایالتی است که امروزه عضو ایالات متحده آمریکا می باشند. لازم به ذکر است که هر یک از ۵۰ ایالات متحده خود بطور جداگانه پرچم رسمی ایالت خود را نیز دارند.
پرچم پادشاهی عربستان سعودی
این پرچم دارای زمینه سبز رنگ و با جمله “لااله الا الله محمدرسول الله” است و یک شمشیر افقی که سمت چپ قرار گرفته شده است، به عنوان نماد عدالت و نشان عبدالعزیز بن سعود به عنوان اولین پادشاه عربستان سعودی است. نکته جالب در مورد این پرچم این است که استفاده از آن تنها در مراسم های رسمی مجاز است!
پرچم جمهوری ترکیه
پرچم ترکیه امروزی از ماه و ستاره سفید رنگ و پیش زمینه سرخ رنگ تشکیل شده است. رنگ سرخ پرچم ترکیه نشان پیشرفت جمهوری ترکیه و رنگ سفید استفاده شده در ماه و ستاره نشان پاکیزگی مردم ترکیه است. ستاره امپراطوری عثمانی هشت گوشه بود که بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی ستاره هشت گوشه تبدیل به ستاره پنج گوشه گردید. ماه و ستاره در واقع نشانی از اسلام است. البته برخی تاریخ نگاران معتقدند که ماه نماد امپراتوری ساسانی ایران بوده و به گونه ای چشمگیر بر روی تاج شاهان آن نمود داشته است. لازم به ذکر است که این پرچم از قبل اسلام نیز در آسیای صغیر استفاده قرار می گرفته است.
پرچم کانادا
مدت زیادی نیست که علامت برگ چنار، روی پرچم رسمی کانادا قرار گرفته است. این پرچم در سال ۱۹۶۵ و پس از بحث‌های طولانی لستر بی پیرسون (نخست وزیر وقت) طراحی شد. برگ چنار به عنوان نماد جشن طبیعت و محیط زیست در پرچم کانادا به کار رفته است.
پرچم جمهوری فرانسه
قرمز، سفید و آبی، رنگ سفید پرچم فرانسه نشان‌دهنده‌ی پادشاه بوده و هم چنین رنگ خانه‌ی بربن (Bourbon) است که تا پیش از انقلاب فرانسه بر این کشور حکمرانی می‌کرد. قرمز و آبی نشان دهنده‌ی شهر پاریس هستند؛ این دو رنگ توسط انقلابیونی مورد استفاده قرار گرفته بود که در سال ۱۷۸۹ به سمت باستیل روانه شدند.
پرچم جمهوری فدرال آلمان
مشکی، قرمز و طلایی وابستگی آلمانی‌ها به این سه رنگ به سال ۱۸۴۰ بازمی‌گردد که پارلمان فرانکفورت مشکی، قرمز و طلایی را به عنوان رنگهای رسمی آلمان اعلام کرد. گفته می‌شود که این رنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی دموکراسی هستند و شکل فعلی پرچم پس از اتحاد دو آلمان معرفی شد.
پرچم جمهوری هندوستان
پرچم هند یک پرچم سه رنگ افقی است که از سه رنگ زعفرانی، سفید و سبز – رنگ زعفرانی پررنگ نماد میهن پرستی، رشادت و فداکاری، رنگ سفید نماد صلح و صفا، خلوص، پاکی و صداقت و رنگ سبز آن نشانه موفقیت، ایمان و سر سبزی کشور-که نماد “آشوکا چاکرا” (یک چرخ با ۲۴ پره به رنگ سرمه ای بعنوان نماد قانون و به بیانی دیگر نماد حرکت آرام رو به جلو و تعامل با دیگران و دوری جستن از سکون و انزوا و انفعال) این پرچم در ۲۲ ژوئیه ۱۹۴۷ تصویب شد.
پرچم جمهوری خلق چین
قرمز نشان‌دهنده‌ی انقلاب کمونیستی در چین و پنج ستاره‌ی طلایی و ارتباط آنها نماد اتحاد مردم چین تحت رهبری حزب کمونیست این کشور (CPC) است. جهت ستاره‌ها (چهار ستاره‌ی کوچکتر در اطراف یک ستاره‌ی بزرگ) نشان‌دهنده‌ی اتحاد در کنار خوبی برتر است.
