راهنمای گردشگری راهنمای گردشگری و سفر
آشنایی با مجموعه میراث جهانی پاسارگاد در شیراز
میراث جهانی پاسارگاد : مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از آثار باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشی است که در ۱۳۵ کیلومتری شمال شيراز در منطقهٔ پاسارگاد استان فارس واقع شده‌است.
بیاتو کیش : مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از آثار باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشی است که در ۱۳۵ کیلومتری شمال شيراز در منطقهٔ پاسارگاد استان فارس واقع شده‌است.
این مجموعه دربرگیرندهٔ ابنیه‌ای چون کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آبنماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، آرامگاه کوروش بزرگ، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.
این مجموعه دربرگیرندهٔ ابنیه‌ای چون کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آبنماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، آرامگاه کوروش بزرگ، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.
منم کوروش! شاه شاهان، شاه بزرگ، شاه راستین، شاهی که به خواست اهورامزدا شاه شد؛ شاه ایران، شاه بابل، شاه سومر، شاه چهار مرز گیتی.
من سرزمین های بزرگ را از زیر ستم شاه های بد سیرت به درآوردم و به مردمان آنان زندگی دادم. هرگز نگذاشتم سربازی خرابی و ویرانی کند، هرگز به معابد و جاهای پاک سرزمین ها وارد نشدم و اعلام کردم که هر کسی آزاد است، هر چه که به نیکی و زندگی زیبا باشد، انجام دهد. تا روزی که زنده هستم و مزدا پادشاهی را بر من داده است، کیش و آیین و باورهای مردمانی را که من پادشاه آنان هستم، گرامی می دارم و نمی گذارم که فرمانروایان و زیر دستان من کیش و آئین و دین و روش مردمان دیگر را پست بدارند و یا آنان را بیازارند.
من که امروز شاه شما هستم، تا روزی که زنده ام و مزدا شاهی را بر من ارزانی کرد، هرگز شاهی خود را به هیچ مردمی تحمیل نخواهم کرد و هر ملتی آزاد است که شاهی مرا بپذیرد یا نپذیرد تا پگاهی که من پادشاه ایران و بابل و چهار گوشه ی گیتی هستم، نخواهم گذاشت که کسی به دیگری ستم کند و اگر کسی ناتوان بود و بر او ستمی رفت، من از او پشتیبانی خواهم کرد. حق او را می گیرم و ستمگر را به سزای خود می رسانم. تا روزی که من هستم نمی گذارم کسی دارایی و مال دیگران را به زور و هر روش نادرست دیگری از او بگیرد. تا روزی که من باشم نخواهم گذاشت کسی را به بیگاری گیرند و مزد او را به درستی ندهند . این سخنان را مردی به زبان آورده است که امروزه جهانیان او را می ستایند. پاسارگاد محل دفن این شاه وطن پرست پارسی است. شاهی که ایران زمین همواره به داشتنش می بالد و سرافراز است.
کوروش کبیر به عنوان بنیانگذار سلسه هخامنشی، سال ۵۴۶ قبل از میلا مسیح، پایتخت جدید فرمانروایی قدرتمند خود را در ۱۳۰ کیلومتری شمال شهر شیراز کنونی به نام پاسارگاد بنا کرد. در طول تاریخ از پاسارگاد به جز مقبره کوروش که اکنون در سه کیلومتری غرب جاده شیراز اصفهان وافع شده است اثری باقی نیست.
مجموعه میراث جهانی پاسارگاد که یادگاری از دوران هخامنشی است، در شهرستان پاسارگاد جای گرفته و در فهرست میراث جهانی نیز به ثبت رسیده است. در کاوش های باستان شناسی که در این مجموعه به عمل رساندند به این نتیجه رسیدند که در ساخت پاسارگاد ترکیبی از معماری های آناتولی و بین النهرین و آیران به صورت ماهرانه با یکدیگر تلفیق شده است.
پاسارگاد دربرگیرنده ساختمان هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، پاسارگاد، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است. اما بدون شک برجسته ترین جاذبه ی آن آرامگاه کوروش بزرگ است که پیش تر به «مشهد مادر سلیمان» شهرت داشت.
آثار باستانی پاسارگاد از لحاظ تاریخی نیز به ۳ دوره تعلق دارند:
آثار پیش از تاریخ و پیش از دوره هخامنشی
آثار دوره هخامنشی: این آثار در برگیرنده کاخ پذیرایی کوروش، کاخ اختصاصی کوروش، کاخ شرقی با نقش برجسته انسان بال دار، صفه سنگی معروف به تخت مادر سلیمان (تل تخت)، آب نماهای کاخ شاهی، حوضچه‌های سنگی، ویرانه برج سنگی، بنای موسوم به زندان، دژ پاسارگاد، آتشکده پاسارگاد و آرامگاه کوروش.
آثار بعد از اسلام: این آثار شامل مسجد اتابکان، کتبیه و محراب کنده شده در اتاق آرامگاه کوروش، بنای اسلامی به نام مدرسه یا کاروانسرا در صد متری شمال آرامگاه کوروش.
در سده هفتم قمری اتابکی از سلغریان پارس درنزدیک آرامگاه کورش بزرگ مسجدی ساخت که در آن از سنگ کاخ ها استفاده شده بود. به مناسبت جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در سال ۱۹۷۱ این سنگ ها دوباره به جاهای اصلی خود بازگردانده شدند. کاخ محل سکونت بی تردید نشان از تأثیر و نقش معماری یونانی دارد. گویا هنگامی که کورش در سال ۵۴۵ پیش از میلاد سارد (پایتخت لیدی، شهری در غرب ترکیهٔ امروزی) را به تصرف درآورد به شدت تحت تأثیر بناهای مرمرین شاهان لیدی قرار گرفته است. چه بسا او همان زمان شماری از استادان اهل لیدی را در پاسارگاد به کار گماشته است. در کاخ تناسب جذاب سنگ های مرمر تیره و روشن، مخصوصاً در پایه ها، جلب نظر می کند. این سنگ ها از پیرامون سیوند آورده شده است. دشت پاسارگاد در قسمت شمالی استان فارس و میان رشته کوه های زاگرس در فاصله ۱۳۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است. میانگین ارتفاع دشت از سطح دریا ۱۸۵۰ متر است که وسعتی حدود ۱۹۰ کیلومتر مربع را در بر می گیرد. قدمت منطقه پاسارگاد بر اساس پژوهش های باستان شناسی به دوره میانی پارینه سنگی می رسد. اما شاخص ترین دوره فرهنگی دشت پاسارگاد، دوره هخامنشی است. بر اساس مدارک و شواهد موجود نام پاسارگاد برای نخستین بار در دوره هخامنشی مطرح می شود که از لحاظ مکانی به دشتی اطلاق می شود که کوروش بزرگ به عنوان مرکز فرماندهی خود برگزید و در آن اقدام به ساخت بناها و کاخ هایی نمود.
در ساخت عمده بناهای پاسارگاد مصالحی همچون سنگ، آجر، خشت خام و چوب به کار رفته است البته از چوب بیشتر برای پوشاندن سقف استفاده شده است. رنگ آجرهای به کار رفته در این مجموعه قرمز و به طول ۴۵ سانتی متر، عرض ۲۲ و قطر ۵٫۵ سانتی متر هستند. سنگ آهکی سفید رنگ، سنگ کبود سخت و سیاه مرمرین شکننده نیز از جمله مصالح تشکیل دهنده آن هستند.
